Indications grammaticales (am)
Définition (am) 1.
La(es) source(s)
|
Le Grand Dictionnaire de Philosophie (Edition Larousse, 2003, Version Numérique)
|
Définition
|
iga urmmus «tiẓilt» am «tiẓiṛt», ur d tin thuski (tihusay, aɣudu, tiḥli, aẓli, uzuɣ, afulki) nit, maca tin ibḍi ukṛiẓ nna iɣaln is izmr ad istl tiḥli d tnnsrft s mnẓiwt.
g usati amatay, da ittwẓṛa urmmus-ad awd zun d « tussna n isbdadn d imnzayn nna xef iskutta ustal (ilɣ) n thusay am win tnnsrft, g tẓuṛi am g ugama. iḍṛ urmmus-ad g wammas n tasut tis tam d mraw (XVIII) adɣar n uynna mi nettini tizwiri «tamdyazt».»
|
Définition (am) 2.
Définition
|
tiẓilt nɣ aynna mi nttlaɣa s umussu amdyaz, iga t ɣur blaṭun (Platon) ula ɣur arisṭuṭ (Aristote) yan wanaw n tḍfṛt, ur d asnflul. s uwnni yaḍn, iga t uskkir n usnflul n yan igi n tẓuṛi nɣ usuɣ d ikkan aynna mi nttini «taḍfṛt».
Taḍfṛt-ad tga ɣur blaṭun ula ɣur ariṣṭuṭ am yan uskan (asnɛt) n yan wusuɣ (afulki, aɣudu, tuṣbḥnt) armsan.
g tgdudant, iml Platon is ur tga tẓuṛi s umata xes amm waman n marur d tḍfṛt n imẓṛi ( taḍfṛt-ad da tettwrmas bla tskrt yat tunɣilt i uynna igan analaw, zun d talɣiwin). altu iskutta xef umdya n usmzazal n kraḍ talɣiwin n wussutn, mara ad ifk yan usfru : g tizwiri, talɣa tagamant nna ittwfkan i wakuc, iddɣ iga amsnflul. sakkin, talɣa n unjjaṛ (ansram) nɣ n iminḍ nna mi nettini awd amswuri n wussu (wnna t iskrn). tga twuri nnes xes ad iskr yan wussu analaw sg yan umdya uktu. g tiyyira, talɣa n ujyyar (anɣmi) nna igan imḍfṛ n kra n igi yaggugn i ugama. talɣa tamggarut-ad da tskar g imḍfṛ yan umsnflul n iwlafn ur izdiyn d tilawt. aynna issn, iga t xes umaɣnu.
|
Définition (am) 3.
La(es) source(s)
|
HEGEL, George Wilhelm Friedrich, Introduction à l'Esthétique (1835), coll. Champs, Aubier Montaigne, 1964, p. 10-11
|
Définition
|
ɣur higl (Hegel), tamassant-a, nna iqqarn usuɣ g tẓuṛi, tga yan uyafu d ikkan amgar. tasɣnt nnes tlla g usnflul (isllwi) s umgar. g umnid-ad, iml (issfra) Higl (Hegel) g igi nnes tazwurt s tiẓilt (Introduction à l'Esthétique g 1835) is ikcm uẓli-a, nna xef nsawal, g usati anaẓuṛ d ur ɣurs akkʷ awd yat tsɣunt (amyassa, tazddayt) d uynna igan agaman. imk-i as isrs aẓli-a anaẓuṛ -mi nqqar awd s igi n tẓuṛi- g yan udɣar bahra yattuyn n ufars anfgan, minzi ikka-d amussu n umgar (yiman, twngimt). aẓli agaman, nna ur issamu, zziɣ ntta isrs-t-inn g yizdar (aswir amazdar), acku agama ɣur-s xes tilalt n ad yumu d umgar anfgan (asagm n tufrayt). awd ɣur-s, aynna d yirw umgar ad igan imidi (tidt). aya da immal g yat tsga ansa amqqran nna ifka i umgar, iddɣ as ifka atig n ad ig imidi.
|
Définition (am) 4.
La(es) source(s)
|
Kant, Emmanuel, Critique du Jugement : Tome premier, Paris, Ed. Librairie Philosophique De Ladrange, 1846
|
Définition
|
armmus n tiẓilt d ittussnkda zun iga yan iẓli asiman d ilelli, iddɣ ur digs ibaḍ awd yan ulugn izrin. illwi nnes, yiwy-t-id wadas (usnmili, asids, imiri, tawaẓit) ingr tẓuṛi, afray d wusuɣ. armmus n tiẓilt tga am yan iẓli unmas d tagʷnsant. g igi nnes «azɣan n yibḍi» ( Critique du Jugement), Kant ittinniy (nɣ ittwali) « tiẓilt» zun d kra n tiẓiṛt n twalit. nɣiy ad diɣ nini, armmus-a da ittawi ɣr yibḍi n umḍay nɣ afray n taḍfi. g umnid-ad, da iskar g yibḍi n tiẓilt yat tɣawsa nna d iqqan uswingm. alto, ɣur-s, ibḍi-a ittas-d zi uswingm, sg yan yirim agʷnsan d sg yan ufars n yiman nican. d awd da issnkad tawngimt ittuɛnan d ittusllwan s umdwan ( nɣ tawalit, nɣ tamuɣli).
|